Võ… biểu diễn?
Võ biểu diễn, thậm chí có người còn đùa gọi là “võ nhát ma”… Đây là những câu phê bình của không ít những người bạn mà tôi vô tình nghe được. Dù rằng chúng ta ít coi trọng đến vấn đề khen chê nhưng những lời nói như thế, ở một khía cạnh, rất tiếc có một phần sự thật. Đó là một đề tài khiến chúng ta cần phải ưu tư.
Trong vài lần trò chuyện thân mật, tôi yêu cầu bạn bè phân tích thêm những điều gì mà họ nhìn thấy ở Vovinam khiến họ có cái nhìn tiêu cực như vậy đối với môn phái chúng ta. Sau đây là vài nhận xét của họ:
• Kỹ thuật Vovinam biểu diễn rất đẹp nhưng khi đưa vào thực tế chiến đấu như các cuộc tranh giải thì không áp dụng được bao nhiêu.
• Các cuộc biểu diễn Vovinam mang quá nhiều kịch tính, sắp đặt một cách lộ liễu mà người xem không cần giỏi võ, chỉ cần tinh ý và được xem vài lần sẽ nhìn thấy ngay vì kịch bản lập đi lặp lại ở các cuộc biểu diễn. Vừa xem là đã biết kết quả.
Nhiều khi các màn biểu diễn mang nặng “đóng tuồng”, thậm chí thiếu nghiêm chỉnh, và trở thành lố bịch.
Dĩ nhiên là tôi rất buồn khi nghe những lời phê bình như vậy nhưng tôi cũng vô cùng biết ơn bạn bè đã cho chúng ta những nhận xét ấy. Với tinh thần cầu tiến, khiêm tốn, dằn tự ái, chúng ta phải thừa nhận rằng một phần của nhận xét đó có cơ sở. Nhưng nếu chúng ta chịu sửa đổi thì sẽ giúp cho sự tập luyện và biễu diễn hay hơn, thuyết phục hơn và được tiếp nhận tốt hơn.
Với tư cách là người đã và đang tập cũng như huấn luyện Vovinam nhiều năm tôi nhìn thấy các vấn đề này như sau:
1. Các trận giao đấu đối kháng Vovinam hiện nay không áp dụng được nhiều kỹ thuật môn phái, theo thiển kiến của riêng tôi, không phải vì kỹ thuật Vovinam không thể áp dụng được trong giao đấu. Cứ xem các cuộc tranh tài của các môn võ thuật phối hợp (mixed martial arts) nổi tiếng trên thế giới như UFC (Ultimate Fighting Championship, Vô địch đối kháng siêu hạng) thì hầu hết những kỹ thuật giao đấu của họ hầu như Vovinam đều có, mà có rất nhiều. Vậy thì tại sao trong các trận giao đấu đối kháng Vovinam, các võ sĩ của chúng ta không áp dụng được? Theo tôi có nhiều lý do nhưng sau đây là một số lý do chính:
a. Luật giao đấu đối kháng hiện nay chưa tạo môi trường và điều kiện cho đòn thế đặc thù của Voviam được khai triển. Vovinam phối hợp cương và nhu nhưng luật thi đấu hiện tại chỉ căn cứ trên căn bản cương đa phần. Chẳng hạn luật thi đấu hiện tại không cho phép vật trong giao đấu. Hãy quan sát các cuộc giao đấu của UFC, họ cho phép võ sĩ sử dụng sự phối hợp tay, chân, vật rất nhuần nhuyển. Hiện nay, các võ đường của các môn võ phối hợp đang rất được ưa chuộng và thịnh hành tại Hoa Kỳ. Luật thi đấu của chúng ta chưa chú trọng đến việc áp dụng các thế chiến lược, nhất là các đòn thế mang tính đặc trưng của Vovinam như chiến lược số 2, số 7, các thế đánh nghịch chéo, đòn chân… Sự áp dụng đòn vật trong giao đấu rất khả thi và cần được cứu xét lại.
b. Từ luật thi đấu sẽ đưa đến vấn đề chuyên luyện. Cá nhân người võ sĩ cần phải chiêm nghiệm và rút tỉa những đòn đặc biệt phù hợp với thể tạng, được xem là sở trường của mình. Để phát huy hiệu quả cao, họ phải giảm bớt một phần của chương trình tập luyện tổng quát để tập trung thời gian vào chuyên luyện. Các phương thức tập chuyên luyện dùng dụng cụ hỗ trợ để nâng cao tính bén nhạy, dẻo dai, linh động… cũng cần được nghiên cứu kỹ càng hơn. Môn phái cần nghiên cứu và phổ biến những phương pháp tập luyện khoa học một cách thật rộng rãi đến môn sinh. Tôi tin chắc rằng nếu áp dụng được những phương pháp tập luyện mới này chúng ta sẽ áp dụng hữu hiệu và sắc bén kỹ thuật của Vovinam vào trong thi đấu.
2. Trong vấn đề biểu diễn chúng ta cũng cần phải sửa đổi nhận thức để thích ứng trong công cuộc phát triễn rộng rãi trên toàn thế giới. Vovinam may mắn có được hệ thống đòn chân tấn công vừa mỹ thuật vừa mang tính khoa học rất độc đáo. Kỹ thuật Vovinam nhờ vậy có được nét đặc thù, rất ấn tượng so với các môn phái khác. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta đã lạm dụng đòn chân qua các màn biểu diễn đầy kịch tính, thiếu nghiêm chỉnh, diễu cợt… Điều này đã tạo phản cảm nặng nề đối với một số người xem từng hâm mộ môn phái. Võ thuật là kỹ thuật chiến đấu để sinh tồn; do đó vấn đề tốc độ, sức mạnh, thời gian… nhất là sự tập trung tinh thần phải đạt được mức tối đa mà cơ thể con người cho phép. Một đòn thế đơn giản được khai triển với sức mạnh, nhanh và sự tập trung tinh thần cao độ sẽ tạo được những kết quả vô cùng kỳ diệu. Ở các nước phương Tây, họ rất chú trọng đến tính thực tế và thực dụng. Sự sắp đặt không khéo trong biểu diễn sẽ tạo các phản ứng ngược. Sau đây là những khuyết điểm thường gặp trong các cuộc biểu diễn:
a. Tính không hợp lý thường nhận thấy trong các màn Tự vệ nữ. Một cô (môn sinh nữ) nhỏ bé có thể tự vệ, chống trả đối với nhiều người hung hãn. Nhưng trong các màn trình diễn cô gái không chỉ tự vệ mà còn phô diễn những động tác đùa cợt thiếu thực tế.
Đang chiến đấu hay đang trú mưa?
Trong Tự vệ nữ chúng ta chỉ cần trình bày những động tác phản đòn đơn giản thường gặp trong đời sống hằng ngày và hóa giải bằng những động tác khóa gỡ ở trình độ sơ đẳng và trung đẳng cũng tạo được ấn tượng và nêu cao tính thực dụng của kỹ thuật Vovinam.
Tương tự như vậy, trong các màn biểu diễn đòn chân, một người bay lên kẹp cổ một lượt 2-3 người cùng một lúc. Điều này không hợp với động lực học, thiếu hẳn tính thực tế. Mỗi tiết mục biểu diễn chúng ta cần nghiên cứu để người xem có thể cảm nhận được tính thực dụng và hợp lý của nó.
b. Thiếu nghiêm túc: trong các cuộc biểu diễn hiện nay, chúng ta thấy có pha trò hài hước. Điều này có thể mua vui cho các em bé nhưng đồng thời dễ tạo sự phản cảm nặng nề đối với đa số người xem. Dù rằng biểu diễn là có sự sắp đặt nhưng chúng ta phải cố gắng tập luyện thành thục đừng để khán giả nhận ra sự sắp đặt luộm thuộm, quá lộ liễu.
Chẳng hạn, người chịu đòn đứng yên ôm chân người đánh đòn đang lửng lơ quá lâu, vừa đánh vừa diễu, những màn pha trò đã làm cho nhiều khán giả khó chịu vì thiếu nghiêm túc và phản tác dụng. Người xem sẽ cho rằng đòn thế Vovinam là sự lắp ráp chứ chẳng có tính sát thủ bởi vì chính những người biểu diễn vẫn phè phỡn trước mắt mọi người. Nói một cách khác, chúng ta vô tình khinh thường người mến mộ Vovinam.
Môn phái Vovinam Việt Võ Đạo may mắn có được hệ thống kỹ thuật vô cùng phong phú và đa dạng; do đó, chúng ta chỉ cần đưa được các yếu tố nhanh, mạnh, linh hoạt, tập trung tinh thần… vào các cuộc biểu diễn và tạo cho người xem cảm tưởng chính họ, nếu chịu tập luyện, cũng có thể thực hiện được. Làm được như thế tất nhiên sẽ tạo được tính thuyết phục với khán giả. Chúng ta có thể khẳng định rằng đòn thế của môn phái rất suất sắc nếu chúng ta ứng dụng phù hợp.
Để áp dụng thích ứng trên sàn thi đấu, môn sinh cần phải chuyên luyện để có thể phát huy và khai triển đòn thế Vovinam đúng mức. Đó chính là ước mơ của các võ sư tiền bối đã xây dựng môn phái Vovinam Việt Võ Đạo.
VS.DIỆP KHÔI.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét